لزوم تست ژنتیک در تنظیم رژیم غذایی و برنامه ورزشی چیست؟

رسیدن به یک برنامه تغذیه‌ای و ورزشی مناسب یکی از اهدافیست که شاید اکثر ما در پی آن باشیم. اما نکته مهم تداوم و  حفظ عمل به این برنامه است. به عنوان مثال  تنها حدود%5 تا %10 افرادی که یک رژیم غذایی را شروع می‌کنند به نتیجه دلخواه خود می‌رسند. حال با این سوال رو به ‌رو هستیم که علت چیست؟ امروز برخی از دانشمندان در مطالعات خود به این نتیجه رسیده‌اند که شکست افراد در رژیم‌های غذایی گاهاً به دلیل تغییراتی در بیان ژن‌های مربوطه باشد. به عنوان مثال پرخوری‌های عصبی که بسیار رایج است، می‌تواند به علت حساسیت مغز ما به شرایط استرسی باشد.

اما این موضوع تنها به برنامه تناسب اندام و رژیم غذایی منتهی نمی‌شود بلکه بسیاری از آلرژی‌های غذایی هم رابطه مستقیمی با ژن‌های ما دارند. آلرژی غذایی در بین کودکان و بزرگسالان در سراسر جهان رایج است. مطالعات اخیر درک ما را از مکانیسم ژنتیکی آلرژی غذایی بهبود بخشیده است.

چرا  افرادی که تمرینات ورزشی و رژیم غذایی مشابهی را دنبال می‌کنند، گاهی با نتایج بسیار متفاوتی  از یکدیگر رو به رو می‌شوند؟

یکی از بحث‌های محبوب امروزه، تقابل بین طبیعت یا ژنتیک انسان و تربیت یا محیط زندگی اوست. نتیجه بسیاری از مطالعات تحقیقاتی مهر تآییدی بود بر این مفهوم که: همه چیز از شخصیت گرفته تا استعدادهای ورزشی و رژیم غذایی مناسب بدن ما تا حد زیادی به ژنتیکمان برمی‌گردد. البته که عوامل زیادی بر آنچه می‌خوریم تأثیرگزار است، اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند که  DNA ما ممکن است حتی نقش مهم‌تری در تمایلات غذایی و استعداد ورزشیمان داشته باشد.

ابتدا این امر را به خاطر داشته باشید که بدن شما به دلیل وجود DNA اختصاصی کاملا منحصر به فرد است.  پس در واقع ژن‌های شما همه چیز را در مورد بدنتان تعیین می‌کند. ژنتیک هر فرد میزان متابولیک، استقامت و سرعت بهبودی بدن پس از انجام تمرینات ورزشی را تعیین می‌کند. حتی می‌توان گفت شما بدون دانستن نقطه مناسب شروع و شناخت کامل مسیری که برای رسیدن به اهداف خود باید طی کنید، نمی‌توانید به طور %100 سلامت بدن خود را رقم بزنید. درک ژنتیک هر فرد بهترین راه برای کشف مسیر درست رسیدن به اهدافی چون تغذیه مناسب و تناسب اندام برای آن شخص است , و در انجام تست تناسب اندام و تغذیه ژنتیکی اولین قدمی است که می‌توان برای رسیدن به هدف خود برداشت.

آزمایش DNA برای سلامتی به شما این امکان را می دهد که روال تناسب اندام خود را با ژن های خود تنظیم کنید تا بیشترین تأثیر را داشته باشید.

آزمایش ژنتیکی تناسب اندام (Fitness):

آزمایش ژنتیکی تناسب اندام (یا Fitness) به طور خاص بر روی ژن‌های مرتبط با تناسب اندام متمرکز است که طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها را تعیین می‌کنند. بسیاری این تست ژنتیکی را ابزاری برای غلبه بر چالش‌های خود در انجام حرکات ورزشی می‌دانند که می تواند در رسیدن به نتیجه دلخواهشان به آنها کمک کند. به عنوان مثال با استناد به نتیجه تست مشخص می‌شود که شما یک ورزشکار قدرتی هستید یا یک ورزشکار استقامتی.

به طور کلی تست ژنتیکی تناسب اندام  درست مانند هر نوع آزمایش ژنتیکی، اطلاعات موجود در DNA را می‌گیرد و به گونه ای به شما ارائه می‌دهد که تصمیم‌گیری بهتری در مورد برنامه تناسب اندام خود داشته‌ باشید.

شما با انجام تست ژنتیکی Fitness،  می‌توانید برنامه‌ تناسب اندام خود را بر اساس ژنتیک خود بهینه کنید.

چه مواردی در تست ژنتیکی تناسب اندام fitness بررسی می‌شود؟

ابتدا باید اشاره کرد که ژنتیک تأثیر بسیار زیادی بر عوامل مؤثر در تناسب اندام دارد. برای مثال، ژن‌های شما می‌توانند بیانگر اطلاعاتی همچون توانایی بدن برای سوزاندن چربی، کاهش وزن یا انجام ورزش‌های استقامتی، قدرت عضلانی، توده عضلانی و بسیاری موارد دیگرکه در ادامه به آن خواهیم پرداخت باشد.

به طور کلی، نتایج اصلی شما از نتایج تست ژنتیکی تناسب اندام شامل اطلاعاتی در مورد موارد زیر است:

• میزان مهارت فرد در انجام تمرینات هوازی:

برخی مواقع افراد هنگام انجام تمرینات هوازی دچار تنگی نفس شدید و یا گرفتگی عضلات می‌شوند. حتی ممکن است گاهی دو فرد با شرایط کاملا مشابه و انجام تمرینات یکسان، از نظر سرعتی، رکوردهای متفاوتی داشته باشند. در تست ژنتیک تناسب اندام عواملی بررسی می‌شود که دلیل موارد ذکر شده را توجیه می‌کند. به عنوان مثال توانایی و سرعت انقباض ماهیچه‌ها در حرکات اسقتامتی و جذب اکسیژن در تمرینات هوازی عوامل مهمی هستند که در تست ژنتیک تناسب اندام از جمله موارد مورد بررسی است.

تمرینات استقامتی مجموعه‌ای از تمرینات فشرده است که به بهبود استقامت و به ایجاد آمادگی قلب و عروق در حرکات هوازی کمک می‌کند.به عنوان مثال می توان به دویدن، دوی سرعت، شنا و دوچرخه سواری اشاره کرد. در تحقیقات انجام شده، مشخص شده‌است که یک واریانت خاص ( تفاوت‌های کوچک در DNA بین انسان‌ها) از ژن‌های ما (PPARD) می‌تواند به افزایش استقامت و قدرت فرد کمک کند.

علاوه بر این، در بررسی‌های ژنتیکی دوندگان مشخص شده‌است که این افراد در ژن( EPAS1) خود دارای یک نوع واریانت خاصی هستند که موجب ایجاد درصد بالایی از ماهیچه‌هایی با سرعت بالای انقباض می‌شود. این امر تأثیر مثبتی بر سرعت دویدن فرد دارد.

حداکثر جذب اکسیژن (VO2max) به بالاترین میزان مصرف اکسیژن توسط بدن در طول تمرینات هوازی اشاره دارد که در انجام حرکات استقامتی عامل مهمی است. مطالعات نشان داده است که تغییرات VO2max پس از تمرین به طور قابل توجهی بین افراد متفاوت است و حدود 50% از این تفاوت را را می‌توان با عوامل ژنتیکی توضیح داد.  در طول دو دهه گذشته، واریانت‌هایی از ژنی خاص(ژن EPAS1) در کروموزوم شماره 2 شناخته شده است که بر عملکرد ورزشکاران سرعتی، به ویژه دوندگان (افزایش VO2max) تاثیر مثبتی دارد.

• میزان مهارت فرد در انجام حرکات قدرتی:

تمرین قدرتی تمرینی است که در آن فرد  برای انجام حرکات از قدرت عضلات نقاط ختلف بدن خود استفاده می‌کند. در واقع شما با انجام منظم این تمرینات، قدرت عضلانی خود را به طور قابل ملاحضه‌ای افزایش می‌دهید. علاوه بر این انجام منظم این دسته از ورزش‌ها سطح کلسترول HDL مثبت را افزایش می‌دهد و به حفظ متابولیسم عمومی بدن کمک می‌کند.کراس فیت، پیلاتس، وزنه برداری و … نمونه‌هایی از این دسته تمرینات هستند.

به عنوان مثال یکی از ژن‌های مورد بررسی در تست ژنتیک تناسب اندام ACTN3 است که نکته جالب در رابطه با آن تفاوت عملکرد در دو واریانت آن می‌باشد. به این صورت که یکی از واریانت‌های این ژن موجب توانایی بهتر در حرکات استقامتی است و دیگری موجب عملکرد بهتر شما در حرکات قدرتی می‌شود. آ

یکی از موارد دیگری که در انجام حرکات ورزشی اهمیت دارد، ریکاوری بدن است. زمان ریکاوری پس از ورزش تعداد ساعت‌هایی است که بین زمانی که فرد ورزش را تمام می‌کند و سیستم قلبی عروقی‌اش به حالت استراحت خود باز می‌گردد. ریکاوری عضلانی مکانیسم حیاتی است که تغییرات در یک ژن (CRP) بر مدت زمان این دوره اثر گذار است. با استناد به نتیجه تست ژنتیک تناسب اندام ‌می‌توان بیان کرد که بدن شما پس از حرکات ورزشی بیش از حالت معمول به استراحت لازم دارد یا خیر.

• میزان مهارت فرد در انجام حرکات تعادلی:

در طول هر فعالیت ورزشی، حفظ تعادل ضروری است تا از آسیب، کشیدگی عضلانی و مواردی از این قبیل جلوگیری کنید. تغییرات در برخی از ژن‌های عصبی می‌تواند برحرکات و تعادل فرد تأثیر بگذارد. تغییر در ژن (اسپکترین بتا-III) می‌تواند باعث یک نوع بیماری حرکتی(آتاکسی لینکلن) شود که مخچه فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ژن وظیفه تنظیم تعادل و تعادل در بدن را بر عهده دارد.

• سنجش قدرت حرکتی مفاصل:

دامنه حرکتی مفاصل، معیاری برای سنجش انعطاف، کیفیت و قدرت حرکتی آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. در واقع انعطاف پذیری و قدرت مفاصل شما در هر شکلی از فعالیت های ورزشی اهمیت دارد چرا که قدرت عضلانی شما کاملاً وابسته به دامنه حرکت مفاصل است. علاوه بر این تعیین‌کننده آمادگی جسمانی و عملکرد کلی شما است. به عنوان مثال جهش در برخی از ژن‌های کلاژن‌سازی (COL3A1، COL5A2 و COL6A3) موجب بروز بیماری به اسم سندرم هایپر موبیلیتی مفاصل (joint hypermobility syndrome) می‌شود. در این بیماری مفاصل شل  و  به دنبال آن بدن فرد بیش از حد انعطاف پذیر می‌شود. نکته جالب این است که گرچه این وضعیت یک بیماریست، اما مشخص شده‌ که برای فعالیت‌هایی که نیاز به انعطاف پذیری بالایی دارند مانند آکروباتیک و ژیمناستیک مفید است. مطالعات دیگر نشان می‌دهد که یکی از واریانت‌های ژنی (COL12A1) انعطاف پذیری و  دامنه حرکتی مفصل را کاهش می‌دهد و بنابراین ورزشکار را در برابر پارگی شدید رباط محافظت می‌کند.

• سنجش واکنش بدن:

سرعت عمل فرد در پاسخ به یک محرک خارجی از دیگر مواردیست که در تست ژنتیک سلامت بررسی می‌شود. حال اهمیت بررسی ژنتیکی این موضوع چیست؟ به عنوان مثال اگر ژن گیرنده دوپامین دچار یک نوع خاصی از تغییرات شود دامنه توجه و زمان واکنش فرد دچار اختلال می‌گردد. این تاثیرات می‌تواند منجر به واکنش کندتر فرد شود. بررسی این موضوع می‌تواند موجب شود که شما بر چالش‌های خود در انجام برخی از رشته‌های ورزشی غلبه کنید.

• بررسی تراکم چربی‌ در بدن:

این بخش از تست به بررسی موارد مختلفی  می‌پردازد: پتانسیل افزایش وزن، پتانسیل افزایش BMI با کشیدن سیگار، تاثیر رژیم‌های غذایی در تغییرات کمر و پهلو ، تاثیر رژیم‌های مبتنی بر تغییر مصرف ماکرونوترینت‌ها ( مثل پروتئین و چربی و کربوهیدرات) و همچنین پتانسیل کاهش وزن با انجام فعالیت‌های فیزیکی. شاخص توده بدنی (BMI) شاخصی از میزان چربی بدن که نشان دهنده تناسب اندام فرد است. طبق تحقیقات پزشکی، پنج ژن (MC4R، PCSK1، POMC، ADRB2 و BDNF) با چاقی مرتبط هستند و می‌توانند خطر ابتلا به چاقی را افزایش دهند.

تأثیر ژنتیک بر توزیع چربی افراد پیچیده است و حدود 48 واریانت در مطالعات شناسایی شده است. این ژن‌ها به شدت با توزیع چربی و عوامل خطر چاقی مانند مقاومت به انسولین، تغییرات متابولیک و تغییرات سطح آدیپوکین مرتبط است. آدیپوکین گروهی از مولکول‌های ی مشتق از بافت چربی هستند که در تنظیم فرآیندهای مختلف مانند اشتها، متابولیسم، توزیع چربی و فعالیت انسولین مهم هستند.

• پتانسیل عضله‌سازی بدن:

اکثر ما بعد از انجام تمرینات ورزشی انتظار داریم تا هر چه سریع‌تر خطوطی بر روی بدنمان که نشان دهنده افزایش حجم عضلات است. به طور کلی تمرینات قدرتی می‌تواند موجب عضله‌سازی بدن شود.  اما نکته مهم این است که سرعت این عمل در همه افراد یکسان نیست! مطالعات نشان داده که وجود دو واریانت از دو ژن (PATJ وCAPN3) در یک فرد می‌تواند به عضله‌سازی کمک کند.

• متابولیسم بدن:

نرخ متابولیک در حالت استراحت (RMR) تعداد کل کالری‌های سوزانده شده توسط بدن فرد در هنگام استراحت است و به او امکان می‌دهد «همووستاز و تعادل فیزیولوژیکی» را حفظ کند. RMR با گردش خون، تنفس و عملکرد اندام و عصبی مرتبط است. RMR متناسب با میزان عضلات بدن است و با افزایش درصد چربی کاهش می یابد. ژن شما در میزان متابولیسم بدن شما حائز اهمیت است. در برخی از مطالعات مشخص شده‌است که بیان ژن‌های دخیل در عملکرد میتوکندری، در خانم‌ها بیشتر است. اما جالب است بدانید که این متابولیسم در زنان به نفع تجمع بافت چربی است!

• پاسخ بدن به فعالیت فیزیکی:

این بخش از تست ژنتیک تناسب اندام به بررسی مواردی چون تغییرات فشار خون، ترشح انسولین، افزایش یا کاهش میزان LDL و HDL و.. بعد از انجام فعالیت‌های فیزیکی می‌پردازد.

در هنگام انجام فعالت‌های ورزشی منبع انرژی مصرفی چربی‌های بدن شماست. این ذخایر چربی برای تولید و سپس تجزیه گلوکز استفاده می‌شود. تجزیه گلوکز برای کاهش وزن ضروری است. در تجزیه گلوکز یک ژن خاص (GCK) نقش حیاتی را ایفا می‌کند و تغییرات در  این ژن می‌تواند به طور قابل توجهی بر تجزیه گلوکز در بدن تأثیر بگذارد و در  بد نهایت منجر به افزایش وزن شود. اما تنها گلوکز و تجزیه آن به کمک ژن شما نیست که با انجام فعالت‌های ورزشی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. همان طر که ذکر شد مواردی چون میزان حساسیت بدن برای تولید انسولین، ساخت کلسترول خوب و بد  و مواردی از این قبیل در هنگام ورزش به ژن‌های شما مرتبط است.

• ریسک آسیب دیدگی در هنگام ورزش:

آسیب‌های ورزشی یک اتفاق رایج به هنگام انجام تمرینات است. در اکثر ورزشکاران آسیب مستقیم و استرس و التهاب طولانی مدت باعث آسیب رباط، تاندون، استخوان و عصب می‌شود. سن، جنسیت، ماهیت فعالیت، و در واقع چندین ژن، بر بر احتمال تجربه آسیب ورزشی و شدت آن تأثیر می‌گذارد. انواع ژن‌های مرتبط با التهاب عمومی منجر به این می‌شود که فرد در معرض خطر بیشتری برای شکستن رباط‌ها قرار گیرد.

به عنوان مثال بیماری روتاتور کاف (کلاهک گرداننده) نوعی آسیب تاندون شانه است که در اثر پارگی ایجاد می‌شود. فعالیت‌های فشرده و استفاده طولانی مدت از مفاصل مربوطه یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری روتاتور کاف است. پارگی‌های جزئی و قدامی می توانند به دژنراسیون کاف تبدیل شوند. شروع این با علائم رایجی مانند درد حاد هنگام معاینه، حساسیت به این ناحیه و آتروفی عضلانی را نشان همراه است. افراد مبتلا به این بیماری در ورزش‌های وزنه‌دار و انجام فعالیت‌های روزانه خود دچار مشکل هستند. مطالعات نشان می دهد که ژنتیک نقش مهمی دارد.

علاوه بر بررسی موارد ذکر شده، در این قسمت آزمایش ژنتک تناسب اندام، پتانسیل بدن شما برای انواع آسیب دیدگی‌های مفصلی و عضلانی نیز بررسی می‌شود.

• شکستگی‌های تنشی (Stress Fracture):

شکستگی‌های تنشی استخوان در واقع ترک‌های ریزی در استخوان است که پس از تمرین‌های مکرر و طولانی مدت مانند دویدن، دوی سرعت، پریدن و به عبارتی خستگی شدید استخوان‌ها رخ می‌دهد. این فشارها باعث ایجاد مکانیسم استخوان‌خواری می‌شود که در طول زمان استخوان ها را ضعیف و آنها را مستعد شکستگی‌های استرسی می‌کند. تحقیقات نشان داده مسیر سیگنالینگی تنظیم بازسازی استخوان با تغییر در ژن‌های درون این مسیردچار اختلال می‌شود.

• ویژگی‌های شخصیتی شما:

یکی از مواردی که در سلامت روان و حتی سلامت جسم شما نقش مهمی دارد، شناخت کامل از نوع شخصیتتان است. در این بخش از تست تناسب اندام شما با برخی از ویژگی‌های شخصیتی خود آشنا می‌شوید که ژن‌های شما موجب بروز آن‌ها شده‌است.

به عنوان مثال وقتی فردی خوش‌بین باشد، نسبت به آینده احساس مثبت و امیدواری می‌کند. افراد با خوش‌بینی بالا در زمان‌های چالش برانگیز اغلب مکانیسم‌های مقابله‌ای مثبتی دارند. خوش‌بینی یک شاخص قوی از سلامت روان فرد است که بر سلامت جسمانی نیز تأثیر مثبت می‌گذارد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که سطوح خوش‌بینی می‌تواند ارثی باشد و تنوع ژنتیکی در یکی از ژن‌های شما (LINC01470) عامل آن باشد. به نظر می رسد ژن OXTR که با تولید اکسی توسین مرتبط است به طور غیرمستقیم بر خوش‌بینی و افسردگی تأثیر می‌گذارد. مثال دیگری در این رابطه توانایی رهبری است. رهبری یک مسئولیت است که مستلزم مهارت، ثبات و رفتارها و نگرش‌های خاص است. در ورزش های تیمی و کار رهبری مهارتی ارزشمند است. بررسی‌ها نشان داده‌است که این ویژگی توسط اجزای ژنتیکی دخیل در انتقال سیگنال‌های عصبی تعیین ‌می‌شود.

علاوه بر موارد بالا 6 ویژگی دیگر نیز در تست ژنتیک تناسب اندام بررسی می‌شود که عبارتند از: برونگرایی، ضعف در یادگیری، تنشی بودن، پاسخ به خشم و شخصیت جنگنده.

آزمایش ژنتیکی تغذیه:

در تست ژنتیک سلامت بخش دوم گزارش دریافتی شما شامل ژنتیک تغذیه است. آزمایش DNA رژیم غذایی با بررسی ژن‌های شما اطلاعاتی را در مورد چگونگی هضم، جذب، متابولیسم و دفع مواد غذایی و مغذی به طور اختصاصی ارائه دهد. از این اطلاعات می‌توان برای بهبود سلامت قلب، سلامت روده و کاهش وزن اصولی استفاده کرد. بررسی ژنوم انسانی گامی حیاتی برای پزشکی شخصی است، که در این تست هدف ما ژنومیک تغذیه است. توصیه‌های شخصی‌شده تغذیه مبتنی بر فنوتیپ (وضعیت سلامت فعلی و سبک زندگی) و ژنوتیپ (اطلاعات ژنتیکی) شماست و برای حفظ سلامتی و مقابله با ابتلا بخ بیماری‌ها طراحی شده است.

در تست ژنتیک تغذیه موارد مختلفی بررسی می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

• بررسی ویتامین‌ها:

اکثر افراد تصور می‌کنند کمبود ویتامین‌های مختلف ناشی از رژیم غذایی آن‌هاست. جالب است که بدانید ژنتیک شما نقش به‌سزایی در این موضوع دارد. برخی از گروه‌های ویتامینی که در تست ژنتیک تغذیه مورد بررسی قرار می‌گیرد به شرح زیر است:

• ویتامین‌ A و کارتنوئیدها:

در جذب، متابولیسم و انتقال این گروه از ویتامین‌ها واریانت‌های ژنی شناسایی شده‌است که نقش مهمی را ایفا می‌کنند.

به طور کلی کمبود ویتامینA در بدن می‌تواند موجب اختلال سیستم عصبی مرکزی، خشکی پوست، خشکی چشم و حتی مشکلات باروری شود.

کارتنوئیدها (ازجمله Lutein+ Zeaxanthin و کاروتن) در دید بهتر و محافظت از اشعه ماورا بنفش نقش دارند. کمبود این مواد می‌تواند زنگ خطری برای ابتلا به آب مروارید و حتی مشکلات تنفسی در آینده باشد. افرادی که پتانسیل کمبود این مواد رو به رو هستند، بهتر است در رژیم غذایی خود میوه و سبزیجاتی چون: کیوی، اسفناج، کدو سبز، انواع کدو حلوایی، آب پرتقال و موادی از این قبیل را بگنجانند.

• ویتامین‌های گروه B:

ویتامین‌های گروه B گروه زیادی را شامل می‌شود که هر کدام نقش بسیار مهمی را در سلامت بدن ایفا می‌کنند. خلاصه‌‍ای از ویتامین‌های این گروه که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌شود عبارتند از:

کمبود تیامین (B1): این ماده در بدن ساخته نمی‌شود و اگر بدن پتانسیل کمبود (جذب) این ماده را داشته باشد،می‌توان انتظار بروز عوارضی چون خستگی، ضعف حافظه، کم اشتهایی را داشت. تداوم کمبود B1 می‌تواند موجب اختلالات قلبی و عصبی شود. اگر در تست ژنتیک تغذیه شما ذکر شود که پتانسیل کمتری برای جذب B1 دارید، توصیه می‌شود که یک رژیم غذایی غنی از حبوبات، گوشت و ماهی را دنبال کنید.

کمبود ریبوفلاوین (B2): این اختلال می‌تواند موجب مشکلاتی چون تاری دید، خستگی مفرط و حتی افسردگی شود. اگر در جذب این ویتامین اختلالی وجود دارد آگاهی از آن می‌تواند از بروز این قبیل مشکلات جلوگیری نماید. یک رژیم غذایی غنی از گوجه فرنگی و اسپولینا می‌تواند فرد را برای مقابله با این اختلال آماده کند.

کمبود نیاسین (B3): ویتامین B3 یا نیاسین یک ویتامین محلول در آب است که در سلامت پوست، گوارش و روان نقش اساسی دارد. در سبوس، مخمر، تخم مرغ، بادام زمینی، مرغ، گوشت قرمز، ماهی، غلات کامل، حبوبات و دانه‌ها یافت می‌شود. در متابولیسم لیپیدها نقش دارد کمبود آن می‌تواند با موجب بروز پلاگر و یا دیس لیپیدمی شود. پلاگر بیانگر کمبود شدید ویتامین B3 است که با مشکلات پوستی، استفراغ، یبوست یا اسهال و علائم عصبی متعددی مانند افسردگی همراه است. تداوم این حالت در می‌تواند موجب بروز علائمی چون سردرد، خستگی، فراموشی، رفتارهای پرخاشگرانه، پارانوئید و حتی خودکشی شود. همچنین این اختلال گاهی به بی‌اشتهایی و در نهایت مرگ ختم می‌گردد.

کمبود پنتنوتنیک اسید (B5):  یک رژیم غذایی متعادل می تواند از خطر کمبود این ویتامین جلوگیری کند. ویتامین B5 را به راحتی می‌توان در بسیاری از غذاها مانند غلات، شیر، قارچ، جگر، قلوه، زرده تخم مرغ و تخمه آفتابگردان یافت. به همین دلیل، دریافت غذای روزانه کافی آسان است و کمبود آن با جهش‌های ژنتیکی مرتبط است.

• ویتامین C:

اسید اسکوربیک (ویتامین C) یک ویتامین آبدوست است که به طور طبیعی در غذاهای مختلف یافت می‌شود. این ویتامین یک ریز مغذی ضروری است که برای بیوسنتز چندین مولکول مانند برخی از انتقال دهنده‌های عصبی و پروتئین‌ها لازم است. علاوه بر این، ویتامین C یک آنتی اکسیدان مهم است. به عنوان یک عامل محافظتی در برابر رادیکال‌های آزاد عمل می کند و به پیشگیری از انواع خاصی از سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی و سایر بیماری‌های مرتبط با استرس اکسیداتیو کمک می کند. منابع معمولی ویتامین C میوه‌ها و سبزیجاتی مانند گریپ فروت، پرتقال، لیمو، لیموترش، سیب زمینی، اسفناج، بروکلی، فلفل قرمز و گوجه فرنگی هستند. تا 90 درصد از ویتامین C دریافتی ما از طریق مصرف میوه و سبزیجات مصرف می شود. میانگین دریافت ویتامین C به جنسیت و سن و ژن شما بستگی دارد.

• ویتامین‌های گروه D:

D2: ارگوکلسیفرول، همچنین به عنوان ویتامین D2 شناخته می‌شود، نوعی ویتامین D است که معمولا در منابع گیاهییافت می‌شود. قارچ‌ها و مخمرهایی که در معرض نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش قرار دارند، از معدود غذاهایی هستند که به طور طبیعی حاوی سطوح بالایی از ویتامین D2 هستند.

D3: ویتامین D3 (کوله کلسیفرول) علاوه بر اینکه قابل دریافت از رژم غذاییست در پوست انسان نیزسنتز می‌شود.

منابع ویتامین D3 شامل ماهی چرب و روغن ماهی، جگر و زرده تخم مرغ است. کمبود شدید ویتامین D در کودکان باعث راشیتیسم، نرم و ضعیف شدن استخوان ها می‌شود و بستر را برای ابتلا به پوکی استخوان فراهم می‌کند.

• ویتامین E: ویتامین E عنوان یک عامل آنتی اکسیدانی در کاهش خطر ابتلا به تصلب شرایین یا آترواسکلروز ( بیماری که در آن دیواره ‌رگ‌ها سخت می‌شوند.) و همچنین بیماری ایسکمیک قلبی (Ischemic Heart) نقش حیاتی دارد. به طور کلی کمبود ویتامین E نادر است، اما می‌تواند به علت رژیم غذایی نامناسب، در بدو تولد (به دلیل عدم امکان عبور از جفت)، در مصرف نامنظم چربی‌ها و جهش‌های ژنتیکی رخ دهد.
• ویتامین K:

این ویتامین که محلول در چربیست، در سنتز پروتئین های دخیل در انعقاد خون و متابولیسم استخوان نقش دارد. کمبود آن ‌می‌تواند موجب اختلال در لخته شدن خون و خونریزی‌های داخلی شود.  مصرف سبزیجاتی چون گوجه فرنگی و کیل و … می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.

• ماکرونوترینت‌ها( درشت مغذی‌ها):

درشت مغذی‌ها شامل گروه‌های کربوهیدرات، پروتئین ، چربی، ویتامین، مواد معدنی، فیبر و آب هستند. در این بخش به معرفی برخی از مواد معدنی که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌گردد، می‌پردازیم.

• کلسیم:

کلسیم یک ماده مغذی ضروری است که برای بسیاری از عملکردها در سلامت انسان مورد نیاز است. مصرف کافی کلسیم می تواند خطر شکستگی، پوکی استخوان را کاهش دهد. بیش از 99 درصد کلسیم در استخوان‌ها و دندان‌ها ذخیره می شود. در زنان یائسه، افراد مبتلا به آلرژی به شیر یا عدم تحمل لاکتوز، نوجوانان و افراد مسن ریسک ابتلا به فقزر کلسیم بیشتر است.

• منیزیم:

منیزیم در بیش از 300 واکنش آنزیمی، سنتز پروتئین، عملکرد عضلات، عملکرد عصبی، کنترل قند و فشار خون نقش دارد. کمبود آن می‌تواند منجر به از دست دادن اشتها، خستگی، ضعف، حالت تهوع، استفراغ، بی حسی، سوزن سوزن شدن، گرفتگی عضلات، تشنج، تغییرات شخصیتی و ریتم غیر طبیعی قلب شود.

• فسفر:

کمبود فسفر موجب اضطراب، درد استخوان، شکنندگی استخوان ، سفت شدن مفاصل، خستگی و تنفس نامنظم می‌گردد. در کودکان این عرضه منجر به کاهش رشد کلی بدن، استخوان و دندان می‌شود. این افراد بهتر است در رژیم غذایی خود موادی مانند گوشت، عدس، لوبیا و دانه‌های روغنی را اضافه نمایند.

• سدیم و پتاسیم

در فرآیندهای متابولیک بدن نقش حیاتی را ایفا می‌کنند وبدن برای تنظیم فشار خون به آن‌ها نیاز دارد. نسبت این دو عنصر تعادل میان مایعات بدن را تنظیم می‌کنند و به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌‌کند وکلیدی برای دستیابی به سلامتی است.

• میکرونوترینت‌ها:

ریزمغذی ها بر چندین مسیر متابولیک از جمله فرآیندهای اکسیداتیو و التهابی تأثیر می گذارند. تامین بهینه ریز مغذی ها برای حفظ تعادل در متابولیسم و ​​در نهایت برای حفظ سلامتی مهم است. تا به امروز، تحقیقات بر روی ریزمغذی‌ها معمولاً با این فرض انجام می‌شد که مکانیسم‌ آن‌هادر همه یکسان است. حدود 600 آنزیم که ریزمغذی ها کوفاکتور آنها هستند در انسان شناخته شده ولی تنوع ژنتیکی بیشتر آن‌ها به طور کامل مشخص نشده‌است. در ادامه چند نمونه از عناصر مهمی که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌شود به اختصار توضیح داده شده‌است.

• سلنیوم (Se):

سلنیوم یک عنصر کمیاب و یک ریز مغذی است. سلنیوم در بسیاری از فرآیندها مانند: متابولیسم هورمون‌های تیروئید، سنتز DNA،تولید مثل و محافظت در برابر عفونت نقش حیاتی را ایفا می‍کند. کمبود سلنیوم می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند. رایج ترین آن‌ها عبارتند از:ناباروری در مردان و زنان، ضعف عضلانی، خستگی، آشفتگی ذهنی، ریزش مو،  و تضعیف سیستم ایمنی. مصرف موادی چون مغزیجات، ماهی تن، برنج، نان سبوس و لوبیا می‌تواند برای جلگیری از بروز چنین کمبودی مفید باشد.

• روی یا زینک (Zn):

کمبود روی می‌تواند موجب اسهال، ریزش مو، از دست دادن اشتها و ضایعات چشمی و پوستی باشد. در افرادی که ازرژیم‌های غذایی گیاهی پیروی می‌کنند احتمال بروز چنین عارضه‌‍ای بیشتر است چرا که در مقایسه با پروتئین های حیوانی، غذاهای گیاهی معمولا حاوی روی کمتری هستند. علاوه بر این، غلات کامل و برخی حبوبات حاوی ترکیباتی هستند که جذب کامل روی را برای بدن سخت تر می‌کند. بدن روی را مانند سایر ویتامین ها و مواد معدنی ذخیره نمی‌کند. نکته قابل توجه این است که کمبود روی در هیچ آزمایشی نشان داده نمی‌شود در نتیجه انجام این بررسی به روش ژنتیکی به تشخیص بروز چنین مشکلی کمک بزرگی می‌کند.  بهترین راه جبران کمبود روی در بدن استفاده از غذاهایی مانند صدف (بهترین منبع روی)، گوشت گاو، غلات غنی شده، لوبیا پخته شده، خرچنگ، آجیل، پنیر، جو دوسر، مرغ و ماست است.

• آهن (Fe):

آهن برای رشد حرکتی و شناختی حیاتی است وکمبود آهن یکی از علل اصلی کم خونی است. کودکان و زنان باردار در برابر پیامدهای کمبود آهن آسیب پذیر هستند. کم خونی در دوران بارداری خطر مرگ را برای مادر و وزن کم هنگام تولد برای نوزاد افزایش می دهد. رژیم‌های غذایی که در آن مصرف مواد پروتئینی چون گوشت، مرغ و ماهی زیاد است می‌تواند از این خطرات جلوگیری کند.

• آنتی اکسیدان‌ها:

آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از سلول‌های شما در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند و در بیماری‌های قلبی، سرطان و سایر بیماری ها نقش دارد. آنتی اکسیدان مهمی که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌شود، کوآنزیمQ است. کوآنزیمQ عمدتاً در قلب، کبد، کلیه ها و لوزالمعده متمرکز شده‌است.

این کوآنزیم در فرآیندهای بیولوژیکی مختلف مانند تنفس هوازی، متابولیسم و متابولیسم اکسیداتیو توسط سلول‌ها استفاده می‌شود.

• کربوهیدرات‌ها:

نقش اصلی کربوهیدرات‌ها تامین انرژی بدن به ویژه مغز است که برای عملکرد به گلوکز نیاز دارد. کربوهیدرات ها بخش عمده ای از کالری روزانه را با 40 تا 55 درصد شامل می‌شود.

• پاسخ به رژیم کم کربوهیدرات (Low Carb)

مطالعات علمی نشان داده اند که یک رژیم کم کربوهیدرات باعث کاهش وزن قابل توجهی (در 6-12 ماه اول) می‌شود. با کاهش میزان کربوهیدرات، شما ناخواسته مجبور به افزایش مصرف درشت مغذی هایی چون چربی و پروتئین می‌شوید. چربی‌ و پروتئین احساس سیری را افزایش می‌دهند. به طور کلی این رژیم مصرف غذا را کاهش می‌دهد و منجر به کاهش کالری دریافتی می‌شود. رژیم کم کربوهیدرات و به ویژه کتوژنیک به سرعت منجر به کاهش وزن می‌شود. این نوع رژیم برای کسانی که می‌خواهند قند خون را کنترل داشته کنند،  وزن کم کنند، مراقب سلامتی خود باشند و عملکرد بدنی خود را بهبود بخشند توصیه می شود. بهتر است قبل از شروع چنین رژیمی با انجام تست ژنتیک تغذیه از پاسخ بدن خود به آن آگاه شوید.

• متابولیسم نشاسته:

ناهنجاری‌های ژنتیکی خاصی ممکن است موجب شود که بدن فرد قادر به تجزیه نشاسته نباشد. افراد مبتلا به کمبود مادرزادی ساکاراز ایزومالتاز (CSID)، یک اختلال ژنتیکی که بر توانایی فرد در هضم قندهای خاص تأثیر می گذارد، مستعد این متابولیسم تغییر یافته نشاسته هستند. به افراد مبتلا به چنین شرایطی توصیه می‌شود از منابع پروتئینی ساده از جمله گوشت گاو، گوشت خوک، بره، ماهی، بوقلمون، مرغ و تخم مرغ استفاده کنند.

• چربی:

چربی‌ها درشت مولکول‌های ضروری هستند که بهتر است در مقادیر محدودی مصرف شوند. این گروه شامل چربی‌های غیراشباع، ترانس و اشباع شده است که از نظر ساختار فیزیکی و شیمیایی متفاوت هستند. چربی‌های اشباع و ترانس در دمای اتاق جامد هستند در حالی که چربی‌های غیراشباع مایع هستند. یکی از موارد مهمی که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌شود، پاسخ بدن شما به رژیم‌هایی با چربی ترانس بالاست. چربی ترانس تولید (LDL) را افزایش می‌دهند و بنابراین ناسالم در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که چربی های غیراشباعب با کاهش LDL، مفید در نظر گرفته می‌شوند. با کاهش چربی در رژیم غذایی انسان خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر کاهش ‌می‌یابد. رژیم‌های کم‌چرب رژیم‌هایی هستند که در آن چربی تنها ۳۰ درصد از کالری روزانه را تامین می‌کند. نمونه های متداول غذاهای کم چرب شامل سبزیجات، میوه ها، غلات کامل، سفیده تخم مرغ، سینه مرغ و بوقلمون بدون پوست، لوبیا، عدس، نخود، غذاهای دریایی و غیره می‌باشد. شواهد نشان داده است که بین مصرف چربی و سرطان سینه، پروستات، روده بزرگ و حتی ریه ارتباطی وجود دارد. از میان سرطان‌های اشاره شده سرطان سینه، بیشترین ارتباط را با مصرف بیش از حد چربی دارد.

• پروتئین:

یک پروتئین زنجیره ای از اسیدهای آمینه (AA) است که توسط پیوندهای پپتیدی به هم متصل شده اند. در دستگاه گوارش، آنزیم‌هایی مانند پروتئازها و پپتیدازها پروتئین‌ها را به اسیدهای آمینه، دی پپتیدها و تری پپتیدها را تجزیه می‌کنند. این محصولات یا در روده جذب و یا توسط باکتری‌های روده کوچک استفاده می‌شوند. آمینواسیدها برای سنتز پروتئین بافت‌ها و همچنین برای تولید متابولیت‌های خاص سلولی استفاده می‌شوند. بنابراین، سوء تغذیه پروتئینی باعث کوتاهی قدی، کم خونی، ضعف جسمانی، ادم، اختلال عملکرد عروقی و کاهش ایمنی می‌شود. مصرف بالای پروتئین (بیش از 2 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز برای بزرگسالان) می‌تواند باعث ناهنجاری‌های گوارشی، کلیوی و عروقی شود و باید از مصرف آن اجتناب شود. مصرف کافی پروتئین با کیفیت بالا از فرآورده‌های حیوانی (به عنوان مثال، گوشت بدون چربی و شیر) برای رشد و سلامت انسان ضروری است.  در تست ژنتیک تغذیه ریسک مصرف بالای پروتیئین و تاثیر آن در حس سیری شما بررسی می‌شود.

• متابولیسم کافئین:

کافئین یک ماده آلی گیاهی است که از نظر ساختاری شبیه پورین‌ها ( یکی از اجزای DNA) است. نیمه عمر کافئین در بدن هم تحت تأثیر تفاوت‌های ارثی و هم تحت تأثیر عوامل فیزیولوژیکی و محیطی مختلفی است که بر متابولیسم کافئین تأثیر می‍گذارد، مانند چاقی، استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی. تست ژنتیک تغذیه موارد مختلفی چون متابولیسم و نیمه عمر کافئین در بدن شما را بررسی می‌کند.

یک ژن خاص در بدن (CYP1A2) آنزیمی را کد می‌کند که در تجزیه کافئین نقش دارد. از این ژن در دو نسخه وجود دارد. افرادی که دارای یک یا دو نسخه از یکی از واریانت‌های این ژن هستند، کافئین را به آرامی متابولیزه می‌کنند، در حالی که افرادی که حامل یک یا دو نسخه از واریانت دیگر هستند، کافئین را سریعتر متابولیزه می‌کنند.

• چشایی:

مطالعات بر روی تأثیر ژنتیک در ترجیحات غذایی نشان داده‌است که 20% از تمایل افراد برای انتخاب شیرینیجات ناشی از ژنتیک آنهاست. به طور کلی ژن‌ها نقش مهمی در درک طعم، بو و ترجیح غذا دارند که در نهایت این موضوع بر روی جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارد. بنابراین، درک محرک‌های ترجیحات غذایی ممکن است موجب درک بهتری از رابطه بین رژیم غذایی و نتایج این تست شود.

عادت‌های نامتعارف غذا خوردن:

مطالعه ژنتیکی هورمون‌های عصبی غدد گوارشی، بینش‌ جدیدی را در رابطه با چگونگی تاثیر هورمون‌ها و واریانت‌های ژنتیکیشان در مسیرهای تنظیم اشتها و الگوی خوردن ارائه می‌کند. تحقیقات نشان داده %60 پرخوری‌های عصبی، بدون در نظر گرفتن عوامل محیطی، رابطه مستقیمی با ژنتیک افراد دارد.  همچنین مطالعات اخیر ژن‌هایی را شناسایی کرده‌است که افراد را در معرض خطر بالای ​​ ابتلا به هر نوع اعتیاد از جمله اعتیاد به مواد غذایی قرار می‌دهد( حدود %60). مطالعه تعامل ژن و رژیم غذایی می‌تواند به عنوان یک رویکرد مهم برای درک بهتر ارتباط بین الگوهای غذایی و خطر بیماری‌های مزمن در نظر گرفته شود.

متابولیسم بدن :

اکثر افراد با توجه به سابقه خانوادگی و قومیت خود احتمالاً دارای استعداد ژنتیکی برای چاقی هستند. با در نظر گرفتن این استعداد، لازم است این افراد در رژیم غذایی و سبک زندگی خود تغییر عمده‌ای ایجاد کنند. درک عوامل ژنتیکی چاقی مستلزم در نظر گرفتن عوامل زمینه‌ای مانند نوع و سرعت متابولیسم بدن است.

به عنوان مثال مقاومت به لپتین (هورمون اشتها)  مانع سرکوب اشتها یا افزایش متابولیسم بدن می‌شود. به همین دلیل، علائم اصلی مقاومت به لپتین احساس گرسنگی مداوم و افزایش مصرف غذا علیرغم بالا بودن ذخایر چربی بدن است. با رعایت یک رژیم غذای مناسب، می‌توان  از بروز این عارضه در افرادی که پتانسیل ژنتیکی آن را دارند، جلوگیری کرد.

آلرژی و حساسیت‌های غذایی:

تصور می‌شود که ایجاد شرایط آلرژیک دارای ارتباط مستقیمی با ژنتیک افراد است. شیوع آلرژی در بین کودکانی که سابقه خانوادگی بیماری آلرژیک ندارند، یک از پنج است. یعنی والدین می‌توانند احتمال ابتلا به آلرژی غذایی را از طریق ژن‌هایی که صفات ارثی را کد می‌کنند به فرزندانشان منتقل کنند. اما این بدان معنا نیست که والدین آلرژی خاص خود به یک ماده غذایی را عینا منتقل می‌کنند یا هر فردی که آلرژی غذایی دارد آن را از والدین خود به ارث ‌برده است.

در تست ژنتیک تغذیه بسیاری از آلژی و حساسیت‌های شایع بررسی می‌شود. نتایج این بخش از تست بیانگر این است که شما یا مبتلا به این آلرژی هستید و یا ناقل آن. حتی گاهی نتیجه تست به ما گوشزد می‌کند که بدن ما مستعد ابتلا به آلرژی  به ماده خاصی است. حساسیت‌هایی که در تست ژنتیک تغذیه بررسی می‌شود طیف بسیار گسترده‌ای از مواد را شامل می‌شود.

• حساسیت به گلوتن،
• حساسیت به لاکتوز
• حساسیت به تخم مرغ
• حساسیت به شیر
• حساسیت به بادام زمینی
• حساسیت به ماهی
• حساسیت به انواع صدف، اسکالپ و انواع اختاپوس
• حساسیت به سویا
• حساسیت به میوه‌ها و سبزیجات
• حساسیت به دانه‌های روغنی
• حساسیت به سالیسیلات
• حساسیت به تارتازین
• حساسیت به سولفیت‌ها
• حساسیت به متابی‌سولفیت‌ها
• حساسیت به بی‌سولفیت‌ها
• حساسیت به گردو
• حساسیت به کیوی
• حساسیت به دانه کاج
• حساسیت به گندم
• حساسیت به ذرت
• حساسیت به کینوا
• حساسیت به کاساوا
• حساسیت به نیکل

در ادامه به توضیح چند نمونه از موارد بالا می‌پردازیم.

حساسیت به گلوتن:

گلوتن پروتئینی است که در غلات گندم، جو یافت می شود. افرادی که حساسیت ژنتیکی به گلوتن دارند در هنگا خرید مواد غذایی خود لازم است نگاه دقیقی به برچسب های مواد غذایی بیاندازند. گزینه‌های سالم و بدون گلوتن عبارتند از: برنج قهوه ای، کینوا، جو دوسر و ارزن.

حساسیت به سالیسیلات:

سالیسیلات‌ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که از اسید سالیسیلیک به دست می آیند. به طور طبیعی در برخی غذاها  مانند سبزیجات، قهوه، چای، آجیل، ادویه‌جات، عسل و به صورت مصنوعی در محصولاتی مانند آسپرین، خمیر دندان و نگهدارنده های غذایی یافت می‌شود. در مقایسه با غذاها، داروهای سالیسیلاتی مانند آسپرین حاوی مقادیر بالایی از آن هستند. بنابراین، عدم تحمل سالیسیلات بیشتر با دارو مرتبط است.

حساسیت به تارترازین:

تارترازین یک رنگ خوراکی (نارنجی) و محلول در آب است. این ماده به طور گسترده‌ای در مواد غذایی، دارویی و آرایشی استفاده می‌شود. تارترازین به طور بالقوه می‌تواند اثرات نامطلوبی را همچون بیش فعالی در کودکان، آلرژی و آسم ایجاد کند.

نحوه انجام تست ژنتیک سلامت:

انجام این تست در کلینیک ساواژنوم شامل چند مرحله ساده و سریع است!

ابتدا درخواست خود را در بخش ساواسلامت کلینیک ساواژنوم ثبت می‌کنید. بعد از بررسی درخواست شما، یک کیت جمع آوری بزاق ازما دریافت خواهید کرد. در صورت تمایل می‌توانید پیش از انجام تست یک جلسه مشاوره ژنتیک حضوری یا غیر حضوری تخصصی در کلینیک ساواژنوم دریافت کنید. دستورالعمل ‌های موجود در کیت دریافتی را دنبال کنید. سپس با پشتیبان ساواژنوم هماهنگی لازم جهت ارسال کیت خود را انجام دهید و دوباره به آزمایشگاه ما ارسال کنید. بین ۳ هفته تا ۲ ماه بعد به شما اطلاع داده می‌شود تا ریپورت خود را دریافت کنید. سپس می‌توانید برای دریافت مشاره ژنتیک و تفسیر ژنتیکی گزارشات خود با پشتیبان کلینیک ساواژنوم هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.

 چرا ساواژنوم؟

با توجه به اهمیت این تست، بهتر است قبل از انجام در مورد محل انجام آن تحقیق کنید. در کلینیک و آزمایشگاه ژنتیک ساواژنوم از تکنیک توالی یابی تمام اگزوم (WES) به عنوان کامل‌ترین روش برای انجام تست ژنتیک سلامت مراجعین استفاده می‌شود. این اطلاعات همواره برای یک فرد ثابت خواهد بود در نتیجه شما با یک مرتبه انجام تست، قادرید در صورت تمایل اطلاعات ژنوم خود را برای هر گونه تحلیل مضاعف دیگری حتی در آینده استفاده کنید. برخلاف بسیاری از تست‌های مشابه، گزارش شما به عنوان یک پرونده پزشکی ارزشمند است و شما می‌توانید از آن به عنوان شناسنامه ژنومی خود استفاده کنید. علاوه بر این در کلینیک و آزمایشگاه ژنتیک ساواژنوم، تیم متشکل از متخصصین بیوانفورماتیک و ژنتیک به همراه پزشک متخصص ژنتیک در تمامی مراحل شما را به صورت حضوری، تلفنی و آنلاین پشتیبانی می‌کنند.